ADHD/DEHB Hiperaktivite

Dr Stixrud, Dr Grosswald ve Dr Krag, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) hakkındaki soruları yanıtlıyorlar.

Dr William Stixrud, Maryland Silver Spring'deki William Stixrud & Associates Kliniğinde müdür ve klinik nöro-psikoloji uzmanı. Klinikteki uzmanlar, öğrenme, dikkat ve sosyal/duygusal bozukluklar üzerine uzmanlaşmış bir grubu oluşturuyor. Dr Stixrud aynı zamanda Washington D.C'deki Children's National Medical Center'de (Ulusal Çocuk Sağlığı Merkezi) yardımcı öğretim üyesidir.

Doç Dr Sarina Grosswald, Eğitimci, bilişsel (kognitif) öğrenim alanında uzman. Son olarak, kendi türünde bir ilk olarak adlandırılan araştırmasında, Transandantal Meditasyon programının çocuklarda lisana dayalı öğrenim yeteneksizliklerine olan etkisini inceledi. Dr. Grosswald ve yaptığı araştırma, aralarında PBS ve ABC News gibi kanalların da bulunduğu ABD Ulusal medyasında geniş yer buldu.

Dr James Krag, APA-Amerikan Psikiyatri Derneği üyesi, Virginia Psikiyatri Cemiyeti'nin başkanı ve Virgina Psikiyatristleri Derneğinin önceki dört yıllık dönem başkanıdır. Halen psikiyatrik sorunları olan ergenlerin yatılı tedavilerinin yapıldığı bir merkez olan Liberty Point'in Tıp Bölümü Yöneticilğini yapmaktadır.

S: Bilindiği gibi çocuklar eskisinden daha fazla stres yükü altındadır. Bu, DEHB ve diğer sorunların nedenlerinden biri olabilir mi?
Yanıt

Dr. Stixrud: Hayatım okul başarısı, davranış sorunları, depresyon ve nörolojik bozukluklarla mücadele eden çocukları incelemekle geçti. Stres bu sorunların hepsinde baş roldedir. DEHB ve öğrenme bozukluğu olan birçok çocuk geliyor. Çocukların okul başarısını azaltıp öğrenme yeteneğini bozmakta en önemli etken şüphesiz strestir.İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Çocuklar okulda strese verdikleri tepkiyi nasıl deneyimliyor?
Yanıt

Dr. Stixrud: Strese verilen tepki savaş ya da kaç olarak da adlandırılır ve muhtemelen milyonlarca yıldır gelişmiş bir tepkidir. Savaş ya da kaç tepkisi tetiklendiği zaman berrak bir şekilde düşünemezsiniz. Konuyu evrim açısından ele alırsak şöyle anlatabiliriz; eğer insanlar, aslan yaklaştığında oturup da "Acaba şimdi yapılacak en doğru şey nedir?" diye uzun uzun düşünmeye başlasaydı aslana yem olup bu durumu genlerine aktaramazlardı. Doğa bizi stres altındayken düşünmekten korumuştur. Sonuçta, eğer bir çocuk stres altındaysa düşünmesi, öğrenmesi, ev ödevlerini yapması, sınıfta öğretmenine dikkatini verebilmesi ve de kendi davranışlarına hakim olması çok zordur.

Yirmi yıldır öğrenme üzerine yapılan beyin araştırmalarından ortaya çıkan en temel sonuç şu olmuştur: bir çocuk öğrenebilmek için okulunda kendisini güvende hissetmelidir. Çünkü stres altındayken öğrenemezsiniz. İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Transandantal Meditasyon tekniği stresi ortadan kaldırabilir mi?
Yanıt

Dr. Stixrud: TM bence, dikkat ve öğrenmeyle ilgili sorunları ortadan kaldırmada çok önemli bir role sahiptir. Halen bazı okullarda TM tekniğinin çocuklardaki öğrenme, dikkat ve davranış sorunlarına yardımcı olmada son derece çarpıcı bir rol oynadığı gözlenmiştir. İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Bende DEHB var ve bir yerde 5 dakika bile doğru dürüst oturamıyorum. Bu durumda Transandantal Meditasyon tekniğini nasıl uygulayabilirim?
Yanıt

Dr. Grosswald:TM tekniğinin en büyük avantajı budur. Çok basittir. Yapması çaba gerektirmez ve son derece kolaydır. Zihin sakinleşip durulduğunda beden de çok doğal bir şekilde onu takip eder. Daha sakin, daha rahat oturmaya başlarsınız. TM uygulamanızın bir sonucu olarak sükünetiniz ve dinginliğiniz meditasyondan sonra da devam eder. Zamanla artık kendinizi daha sakin ve durulmuş hissetmeye başlarsınız. Bu nedenle TM huzursuzluktan şikayetçi olan çocuklara ve yetişkinlere tavsiye edilmektedir. Bu özelliğinden dolayı TM tekniği eşsizdir.

Dr. Krag: DEHB olan kişiler dikkat konusunda farklılık gösterir. Bazı durumlarda odaklanma sorunu yaşarlarken bazen de aşırı odaklanma yeteneklerini sergilerler. Önemli DEHB durumları dahil TM her durumda hararetle tavsiye edilebilecek bir tekniktir. TM'nin rahatsızlığı tamamen ortadan kaldıracağını hemen söyleyemesem de belirtiler hatırı sayılır oranda azalmaktadır. İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Ben DEHB'li bir öğrenciyim. Herhangi bir işle uğraşırken dikkatimi toplayamıyorum. Transandantal Meditasyon tekniği daha iyi odaklanmamda yardımcı olur mu?
Yanıt

Dr. Grosswald: Dr. Grosswald: Evet olur. Bunu yaptığımız araştırmalara dayanarak söylüyorum. TM tekniği hem yetişkinlerde hem çocuklarda bu konuda yararlıdır. Öğrenmesi de yapması da kolay olduğu için uygulama sırasında dikkati toplamaya, odaklanmaya gerek yoktur. Ama aynı zamanda meditasyondan sonra günlük faaliyet sırasında odaklanma yeteneğinizi artırır, dikkatinizi toplamaya yardımcı olur. Çünkü beyin işlevlerini ya da beynin işleyişini geliştirmektedir. Gözleriniz kapalı durumda meditasyon yaparken dikkat ve odaklanmayla ilgili beyin bağlantıları gerçekten artar. Sonra gözlerinizi açıp işinize gücünüze bakmaya başladığınızda daha iyi odaklanırsınız.

DEHB'nin çoğu belirtisi aslında stresten kaynaklanır; stres beyindeki ön alın bölgesindeki korteksi devre dışı bırakır. Odaklanmayı zorlaştıran budur. Stresi azaltmaksa odaklanabilmeyi artırır. Aynı zamanda faaliyet sırasındaki stresli durumlarda kendinizi daha rahat hissetmenizi ve sakin kalmanızı sağlar. Çocuklar üzerinde yaptığımız araştırmalar sırasında çocukların TM programına başladıktan üç ay sonra dikkatlerini toplamada % 20 oranında bir gelişme kaydettiklerini gördük. Bunun yanı sıra hafıza ve düzenleme çalışmasında, davranışlar, kaygı, stres, dikkat ve odaklanma gibi psikososyal ölçümlerde de önemli ilerlemeler olduğunu saptadık.

Dr. Krag: Dr. Krag: Uzun süredir DEHB sorunu yaşayan kişiler, yorgun ve kaygılı oldukları zamanlara göre dinlenmiş ve sakin olduklarında çok daha az DEHB belirtisinin ortaya çıktığını bilirler. TM de onların sükünetine ve istikrarına katkıda bulunduğundan DEHB belirtilerinin azalmasına gerçekten yardımcı olduğu açıkça görülmektedir. İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: DEHB'nin en rahatsız edici yönlerinden biri de dürtü kontrolü eksikliğidir. Bir çocuğun sürekli sözünüzü kesip durması, ani hareketlerde bulunması insanı çok rahatsız eder. TM tekniği bu konuda yardımcı olur mu?
Yanıt

Dr. Grosswald: Kesinlikle. Birçok araştırmacı dürtü kontrolü eksikliği ve kendini tutamamıyor olmanın DEHB'nin asıl sorunu olduğunu düşünür. Hastalarımdan biri 15 yaşlarında uzun boylu bir delikanlıydı ve devamlı yüksek sesle konuşuyordu. Öyle ki binaya girdiğinde onun geldiğini hemen anlardım. Birgün yine bekleme salonuna geldi ve tabii yine yüksek sesle konuşmaya başlayınca başka bölümden bir hasta rahatsız olmuş. İçeri gelip pat diye, "Burada böyle yüksek sesle konuşulmaz! Sessiz olmalısın!" diye çıkıştı. O da, "Sessiz konuşabilseydim zaten burada olmazdım." diye karşılık verdi ki gerçekten de haklıydı.

TM uygulamasıyla sinir sistemi durulup sakinleşir. Strese karşı tepki normal işlemeye başlayınca siz de daha az dürtüsel davranırsınız. Sanırım TM ile zihnin ve bedenin sakinleşip sessizleşmesi sürecinin işlediğine inanmamız için geçerli bir nedenimiz var. Uygulama sırasında beynin her iki yarı küresinde, ön ve arka bölgelerinde artan uyumda görüldüğü gibi TM beynin elektrik faaliyetinde bir bütünleşme yaratır. Bu durum çocuklarda dürtüleri kontrol etme yeteneklerinin daha fazla gelişmesine olanak tanır; zor durumda kalmaları azalır, harekete geçmeden düşünmeye başlarlar, dikkatlerinin dağılmamasını sağlayabilirler. İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Bütün bunları doğrudan gözlemlemiş gibisiniz.
Yanıt

Dr. Stixrud: TM uygulayan DEHB'li ortaokul öğrencileri üzerinde yapılan öncü çalışmada üç ay meditasyon yaptıktan sonra öğrencilerle görüştük. Birkaç ay meditasyon yaptıktan sonra neleri fark ettiniz diye sorduk. Hemen hemen bütün çocuklar daha az stresli olduklarını ve kendilerini daha rahat hissetiklerini söylediler. Bir çoğu daha düzenli olduklarını, ödevlerini daha iyi yaptıklarını, ebeveynlerinin yardımına gerek duymadıklarını ifade etti.

Çok tepkisel bir çocuk şöyle dedi "Meditasyona başlamadan önce koridorda bir başka çocuk bana çarptığında dönüp hemen saldırırdım. Üç ay meditasyon yaptıktan sonra şimdi bir çocuk bana çarptığında durup saldırayım mı diye düşünüyorum.". Bazıları için bu önemsiz görünebilir. Fevri çocuklarla çalışmalarım bana bunu başarmanın çok zor olduğunu gösterdi. Eğer TM tekniği bu çocuğa dürtü ile tepki arasında bir zaman kazandırıyorsa bu durumda en doğru hareketin ne olacağını düşünecek, planlayacak ve sorgulayacaktır; meditasyona başlamadan önce böyle bir yeteneği yoktu.İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Transandantal Meditasyon tekniğinin DEHB sorununa katkısı olduğunu gösteren başka araştırmalar var mı?
Yanıt

Dr. Stixrud: Araştırmacıların çoğu DEHB'nin çoklu yönetsel işlevlerdeki bir bozukluk olduğunu düşünmektedir. ‘Yönetsel işlevler' beynin ön bölgesindeki işlevleri, bir amaca yönelik davranışları yürütebilmek için gerekli olan zihin kontrolünü ve zihnin düzenleme becerilerini ifade eder. Örneğin herhangi bir şey yapmanız gerektiğinde plan yapmalısınız, düzenleme yapmalısınız ve de hafızanızda ilgili bilgiyi barındırabilmelisiniz. Aynı zamanda ilerlemenizi de gözden geçirmelisiniz. Kendize "Nasıl gidiyor?" diye sormalısınız.

TM'nin bütün bu yönetsel işlevleri geliştirdiğine dair gerekli kanıtı, yapılmış birkaç yüz bilimsel araştırmada bulabilirsiniz. Bu etki, TM tekniğinin beynin işleyişindeki uyumlu ve bütüncül çalışmayı artırıyor olmasındansa kısmen de stresi azaltıyor olmasındandır. Bu durumda geriye kalan etkilerin önemi kalmaz. İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Sanırım meditasyon müthiş bir şey. Fakat ben çocuğumun sadece daha iyi odaklanmasını istiyorum, aşırı bir eylemsizlik içinde olmasını değil.
Yanıt

Dr. Stixrud: Bazen anne babalar çocuklarının fazlaca sönükleşeceğinden ve isteksiz kalacaklarından endişe ederler. Oysa görülen tam tersidir.

TM tekniğinin derin bir gevşeme kazandırdığı doğrudur. Ama bunu yaparken hareketliliği de artırır. Faal beyin ile derin gevşeme içindeki bedeninin bu eşsiz birleşmesi, meditasyonun birçok yararının nedenidir. Uygulayanların genel deneyimi, istekli oluşlarını kaybetmekten ziyade istedikleri yöne etkili bir şekilde gidebilmeleridir.

Üzülüp aşırı bir kaygı içinde kalarak zamanlarını harcamıyorlar; daha iyi plan yapıp daha hedefe odaklı oluyorlar. Çocukların TM'yi düzenli olarak yaptıkları okullara bir bakarsanız göreceksiniz, hepsinin başarısında inanılmaz bir artış oluyor. Sporda, güzel sanatlarda ve derslerinde hep en yüksek notları alyorlar. O nedenle TM'nin çocukları isteksiz ya da ilgisiz yapacağı endişesi son derece geçersizdir; tam tersi için yeterince kanıt vardır.İlgili Bilimsel Araştırmalar

S: Bir tanesi DEHB'li küçük çocuklarım varken nasıl meditasyon yapabilirim?
Yanıt

Dr. Krag: Bütün bunları başarabilmeniz için yardıma ihtiyacınız olduğu çok açık. 20 dakikalık çok hoş bir tatil olsa bile aklınızda olsun TM, meditasyon yapmak için yapılmaz; kazandırdığı dinlenmenin günlük faaliyeti desteklemesi için yapılır. DEHB'li bir çocuk annesi olarak olabildiğince enerjiye ve zihin berraklığına gereksiniminiz vardır. TM, çocuğunuzun sizinle daha iyi iletişim kurmasını sağlayacak iç sükünetin sizde gelişmesine yardımcı olacaktır.İlgili Bilimsel Araştırmalar